Mensen met macht kunnen goed intuïtief én bewust nadenken

Door Ellen de Bruin
Over het algemeen kunnen mensen snelle beslissingen op basis van complexe informatie beter op gevoel nemen, omdat de hoeveelheid informatie dan te groot is om in korte tijd bewust te overzien en af te wegen.

Maar bij mensen met een gevoel van macht maakt het niet uit of ze er bewust over nadenken of niet: die nemen in beide gevallen een even goede beslissing. Dat blijkt uit onderzoek van psychologen van de Radboud Universiteit in Nijmegen (Psychological Science, december 2008).

De psychologen lieten de helft van de deelnemers aan hun onderzoek vijf minuten lang een verhaal schrijven over een situatie waarin ze zelf macht hadden over iemand anders, en de andere helft over een situatie waarin iemand anders macht had over hen. Zo werden ze in een ‘machtige’ of ‘machteloze’ gemoedstoestand gebracht. Vervolgens moesten de deelnemers onder meer vier auto’s beoordelen. Ze kregen in willekeurige volgorde telkens één eigenschap van een van de auto’s gedurende vier seconden in beeld. Er was één auto bij met 8 positieve en 4 negatieve eigenschappen, één auto met 4 positieve en 8 negatieve, en twee auto’s met evenveel positieve als negatieve eigenschappen – maar doordat de eigenschappen één voor één werden aangeboden, was die verdeling niet gemakkelijk te overzien.

Vervolgens kreeg de helft van de deelnemers de opdracht om vier minuten na te denken over welke auto de beste was. De andere helft werd vier minuten lang afgeleid met een woordzoekpuzzel. Daarna werd iedereen gevraagd wat de beste en wat de slechtste auto was.

De deelnemers die in een machteloze stemming waren gebracht, gaven betere antwoorden als ze nog niet over die vraag na hadden kunnen denken, maar de machtige deelnemers deden het sowieso goed, of ze er nu wel of niet over hadden nagedacht.

Uit eerder onderzoek was al gebleken dat mensen met macht abstracter denken: ze hebben meer overzicht, zien sneller patronen en onderlinge relaties in een hoeveelheid informatie en hebben eerder door wat de essentie is. Volgens de psychologen lijkt intuïtief beslissen daar van nature op.

NRC, 13 december 2008