Of u nu voor input wilt zorgen om een spreektaak uit te laten voeren, wilt werken aan vocabulaire-uitbreiding of de leesvaardigheid van uw cursisten wilt trainen, in veel gevallen zult u bij het maken van lesmateriaal gebruik maken van authentieke of semi-authentieke leesteksten. Maar hoe weet u of de tekst die u kiest niet te moeilijk is voor de leerders? Een wetenschappelijk instrument om de moeilijkheidsgraad van teksten voor anderstalige lezers te meten bestaat er helaas (nog) niet. Wel zijn er een aantal factoren aan te geven die bepalen of tekst moeilijk of gemakkelijk is.

• De relatie van de lezer met de tekst
• De complexiteit van de tekst
• Het taalgebruik

De relatie van de lezer met de tekst
Net als bij luisterteksten geldt ook voor leesteksten dat het belangrijk is in welke mate de leerder bekend is met het onderwerp van de tekst. Als de lezer al veel van het onderwerp weet, zal hij de tekst makkelijker kunnen begrijpen. Een lezer die geïnteresseerd is in het onderwerp van de tekst zal sterker gemotiveerd zijn om alles wat erin staat te begrijpen. Verder speelt ook het abstractieniveau van de tekst een rol. Teksten over concrete onderwerpen zijn over het algemeen makkelijker te volgen dan teksten over een abstract onderwerp.

De complexiteit van de tekst
Over het algemeen geldt dat lange teksten moeilijker zijn dan korte, maar vooral ook speelt de zinslengte een rol. Natuurlijk is het niet per definitie zo dat lange zinnen ook ingewikkelde zinnen zijn, maar vaak gaat een lange zinslengte samen met complexiteit van de zin.
Daarnaast speelt de organisatie van de informatie een rol. Wordt de informatie helder en consistent gepresenteerd of is het lastig precies te volgen wat de schrijver bedoelt? Bovendien is een tekst met een hoge informatiedichtheid moeilijker te begrijpen dan een tekst waarin de ruimte wordt genomen om alles rustig en overzichtelijk te presenteren.

Het taalgebruik
De mate van bekendheid met het vocabulaire bepaalt in hoge mate het begrip van de tekst. Zitten er veel woorden in die voor de lezer onbekend zijn, dan zal dit het begrip van de leestekst in de weg staan. Een tekst die meer dan 5% onbekende woorden bevat, is voor de lezer niet te begrijpen zonder de hulp van een woordenboek. Het gebruik van idioom maakt het ook moeilijker om een tekst te begrijpen.

Hieronder ziet u schematisch weergegeven welke factoren de moeilijkheidsgraad van een tekst beïnvloeden.

Als u de opdracht bij dit onderdeel wilt doen, ga naar Lezen: opdrachten (4).

Checklist