Woorden verwijzen naar een deel van de culturele werkelijkheid. De betekenis van woorden bestaat uit verschillende elementen en wordt ook wel een concept genoemd. Er zijn woorden die een universele betekenis hebben en hun concepten min of meer gelijk zijn voor alle mensen. Voorbeelden: ‘lopen’, ‘praten’, ‘glimlachen’.

Daarnaast zijn er woorden met concepten die meestal alleen in een bepaalde gemeenschap voorkomen, bijvoorbeeld ‘waterzooi’, ‘bitterballen’, het ‘poldermodel’. Dat betekent niet dat mensen uit andere culturele gemeenschappen deze concepten niet zouden kunnen begrijpen of in hun taal niet zouden kunnen uitdrukken. Maar er is geen apart woord voor in de andere talen dus ze moeten worden omschreven en kunnen niet rechtstreeks worden vertaald. Er is geen één-op-één relatie tussen talen. Meestal levert het leren van die woorden geen groot probleem op: de leerder heeft in zijn eigen taal geen woord voor dit begrip.

Concepten van woorden kunnen onderzocht worden door mensen naar hun associaties bij woorden te vragen. Deze associaties kunnen per woord ook divers van aard zijn. Bijvoorbeeld het woord ‘zon’ . Dat heeft naast de universele betekenis van ‘licht’ en ‘zonneschijn’ in tropische landen de associatie van droogte, dorst en vermoeidheid en in het koude Noorden eerder associaties als ‘vakantie’, ‘zwemmen’, ‘vrolijk’. Een tekst van een makelaar die in een warm land een huis aanprijst met de woorden dat er op het balkon veel zon komt, zal niet echt zijn doel bereiken.

© Meulenhoff Educatief 1996 Handboek NT2 p. 65

Het ontstaan van nieuwe woorden markeert ontwikkelingen in de maatschappij en hoe daar door de mensen tegenaan gekeken wordt. Het laat ook zien hoe dynamisch het begrip cultuur is. Een blik in de ‘neologismen van de week' geeft een beeld waar de Nederlanders zich op dat moment druk over maken. Enkele recente voorbeelden: ‘E-moeheid', ‘kinderpardon' en ‘deeltijd-www'. Er zijn veel sites voor neologismen. Bijvoorbeeld het archief van het neologisme van de week: www.inl.nl

Zie ook het volgende filmpje over het mooiste nieuwe woord van 2011:

Als u de opdracht bij dit onderdeel wilt doen, ga naar Linguistische Competentie opdrachten 2 en 3.